Helena Maria Kornella, z domu Hoszowska, urodziła się 6 listopada 1897 roku w Jaśle i odeszła 27 maja 1992 roku w Romford. Była to niezwykła postać, która na stałe wpisała się w historię polskiej medycyny oraz walki o wolność.
Jako pierwsza kobieta-urolog w Polsce, Helena Kornella przełamała bariery płci w dziedzinie medycyny, zdobywając uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą. Jej determinacja oraz pasja do zawodu lekarza pozwoliły jej nie tylko na realizację kariery, ale również na pełnienie ważnych ról społecznych.
Podczas II wojny światowej, Kornella służyła jako ochotniczka Polskich Sił Zbrojnych w Armii Andersa, będąc częścią zorganizowanej walki o niezależność Polski. Za swoje zasługi została odznaczona Medalem Wojska oraz brytyjskim Medalem Obrony, co jest świadectwem jej poświęcenia i odwagi.
Życiorys
Wczesne lata
Helena Kornella przyszła na świat 6 listopada 1897 roku w Jaśle, które znajdowało się w autonomicznym regionie Galicji, w obrębie zaboru austriackiego. Była córką Jadwigi Hoszowskiej herbu Sas, urodzonej w 1873 roku, oraz Michała Kornelli, który po urodzeniu Heleny w 1862 roku ukończył studia inżynierskie. Michał Kornella, obdarzony wyjątkowym talentem, kształcił się najpierw na Politechnice Wiedeńskiej, a następnie na Akademii Technicznej we Lwowie, gdzie osiągnął miano pierwszego doktoranta.
Jej dziadek, Celestyn Hoszowski, z kolei był uzdolnionym malarzem i rzeźbiarzem, którego dzieła zdobyły uznanie w wielu europejskich miastach, w tym w Wiedniu, Rzymie, Krakowie i Warszawie. W 1895 roku Helena i jej rodzina przenieśli się z Wiednia do Jasła, a później, około 1908 roku, osiedlili się we Lwowie. W 1911 roku rodzina doświadczyła tragicznej utraty Michała, co znacząco wpłynęło na życie Heleny.
W 1917 roku młoda Kornella ukończyła gimnazjum prowadzone przez zakonnice nazaretanki we Lwowie. Po śmierci ojca musiała zrezygnować z dalszej edukacji i zaangażować się w opiekę nad młodszymi braćmi, wspierając matkę. W trakcie I wojny światowej zajmowała się utrzymywaniem rodziny. W 1920 roku, w dramatycznych okolicznościach, zginął jej brat Ludwik, walcząc w obronie Lwowa. Mimo trudności związanych z wychowaniem, pragnęła studiować medycynę. W 1922 roku podjęła wyzwanie i rozpoczęła naukę na wydziale medycznym Uniwersytetu Medycznego we Lwowie, stając się jedną z nielicznych kobiet na tym kierunku. W 1928 roku, jako jedna z zaledwie trzech kobiet, zdobyła dyplom medycyny.
Po ukończeniu studiów przez okres ponad sześciu lat pracowała jako asystentka na urologii w Państwowym Szpitalu Powszechnym we Lwowie, gdzie pod okiem profesora Stanisława Laskownickiego nabywała cenne doświadczenie. Była pionierką jako pierwsza polska rezydentka urologii w międzywojennym okresie. Następnie, do wybuchu II wojny światowej w 1939 roku, kontynuowała pracę na oddziale chorób wewnętrznych.
Warto również podkreślić, że Helena miała drugą, równie silną pasję – muzykę. Ukończyła z wyróżnieniem Konserwatorium Lwowskie w specjalności śpiewu operowego jako mezzosopran. W Lwowie występowała w radiu, prowadząc recitale dla pacjentów. Jej rozwijająca się kariera została niespodziewanie przerwana przez wybuch wojny.
Kazachstan
13 kwietnia 1940 roku Helena oraz jej bliscy zostali aresztowani przez funkcjonariuszy NKWD. Razem z matką, bratową i bratanicą zostały skazane, bez wyroku, na 10 lat ciężkich robót. Helena podejrzewała, że przyczyną aresztowania była służba jej braci w Wojsku Polskim, gdzie przebywali w obozie jenieckim w Starobielsku. 1 maja 1940 roku dotarli na przymusowe osiedlenie do sowchozu w Myn-Bulak, okręgu ajaguzkiego w Kazachstanie, gdzie przez kilka lat będą musieli się borykać z trudnymi warunkami życia. Zatrzymano ich w małej izbie, w której zamieszkało łącznie dziesięć osób.
Początkowo Helenę zatrudniono w wytwórni kiziaku, a następnie w rolnictwie. W sierpniu przeniesiono ją do Sergiopola, skąd miała pracować w miejscowym szpitalu. Po ataku III Rzeszy na ZSRR, wróciła do sowchozu, angażując się w prace związane z oczyszczaniem zboża. 28 sierpnia 1941 roku nastąpiło długo oczekiwane zwolnienie, co dało jej możliwość wspólnej wędrówki z rodziną na południe Kazachstanu, gdzie miała szansę znaleźć zatrudnienie jako lekarz.
Równocześnie rozpoczęła działania w Polskich Siłach Zbrojnych w Buzułuku. W latach 1941-1942, jako ochotniczka Wojskowej Służby Medycznej (PWSK), pracy była trudna i wymagająca, ponieważ musiała zmagać się z wieloma przypadkami tyfusu i szkorbutu wśród chorych Polaków. W tym tragicznie pełnym wyzwań czasie straciła zarówno matkę, jak i bratową, jednak sama nie uległa chorobie. W marcu 1942 roku, dzięki skierowaniu lekarstw, mogła złagodzić cierpienia wielu rodaków.
W kwietniu, na skutek opanowania epidemii, przeszła do walki z awitaminozą i brakiem substancji odżywczych. 8 sierpnia 1942 roku przyleciały z wygnania duże transporty sierot i rodzin wojskowych do Iranu, co oznaczało nowy rozdział w jej życiu.
Iran
Transport wyruszył z Krasnowodzka do Pahlawi, a następnie drogą lądową z Aszchabadu do Meszhedu. W Pahlawi znajdowało się jedynie 10 lekarzy oraz 25 pielęgniarek, a w ich gronie była również dr Helena Kornella. Większość chorych borykało się z licznymi problemami zdrowotnymi, zagrażającymi ich życiu, jak tyfus czy niedożywienie. Co ciekawe, niektórzy pacjenci umierali z powodu przejedzenia, które ich organizmy tragicznie znosiły po długim czasie głodu.
W krótkim czasie dr Kornella została przeniesiona do Szpitala Wojskowego w Teheranie, gdzie posiadała stopień kapitana w korpusie medycznym. Jednak brak szkolenia wojskowego wpłynął na jej demobilizację. Mimo to, kontynuowała pracę, sprawując opiekę nad polskimi pacjentami w Polskim Czerwonym Krzyżu, gdzie pozostała przez trzy lata. W Teheranie miała możliwość zaopiekować się swoją adoptowaną bratanicą, Haliną Marią.
W życiu obozu we wspomnianym mieście powstało wiele instytucji mających na celu pomoc Polakom: szpitale, internaty, ośrodki wsparcia dla dzieci i starszych. W 1944 roku, z chwilą opuszczania Iranu przez Polaków, dr Kornella wraz z Haliną znalazła się w ostatnich transportach wojskowych, które dotarły z Iranu do Libanu.
Liban
W Libanie znalazła się grupa ponad pięciu tysięcy polskich uchodźców. Po krótkim pobycie w obozie na Saint Simon w Beirucie, nowo przybyli zostali zakwaterowani u libańskich rodzin w chrześcijańskich wioskach. Każdy z uchodźców otrzymał pomoc w postaci funduszy na pokrycie kosztów utrzymania. Helenę Kornellę przyjęto do mieszkania arabskiej rodziny, gdzie pracowała w przychodni terenowej. Wołano ją także do pomocy w Polskim Czerwonym Krzyżu, co pozwoliło jej na dalsze poświęcenie dla polskich pacjentów.
W Beirucie miała doskonałą okazję do zaprezentowania swoich talentów muzycznych, regularnie koncertując dla polskiej publiczności, co podtrzymywało morale wśród rodaków.
Wielka Brytania
W sierpniu 1950 roku Helena wraz z Haliną popłynęła statkiem szpitalnym HMHS Oxfordshire w kierunku Kingston upon Hull w Wielkiej Brytanii. Po dziesięciu dniach rejsu dotarły na wyspę, gdzie przez kilka miesięcy przebywały w obozie przejściowym. Następnie Helena podjęła pierwsze kroki zawodowe w polskim szpitalu wojskowym w Penley. Jej dyplom został uznany, a po przezwyciężeniu trudności językowych, które napotkała, mogła kontynuować swoją karierę.
Adoptowana córka uczęszczała do polskiej szkoły, a Helena pracowała w sanatorium przeciwgruźliczym w pobliżu tej samej szkoły. W 1958 roku Halina ukończyła naukę i rozpoczęła studia medyczne na University of Birmingham, a Helena, po zamknięciu sanatorium, znalazła zatrudnienie w szpitalu ogólnym, gdzie pracowała aż do emerytury w 1968 roku.
Halina, po rocznym stażu, rozpoczęła praktykę lekarską, a Helena przeprowadziła się do Londynu, gdzie pomagała wychować wnuki. Po tragicznym wypadku w 1990 roku musiała się osiedlić w domu opieki, gdzie zmarła 27 maja 1992 roku. Jej prochy zostały złożone w kolumbarium polskiego kościoła parafialnego św. Andrzeja Boboli w Londynie.
Pozostali ludzie w kategorii "Medycyna i zdrowie":
Jan Wain | Julian Ney | Jan Szymański (lekarz) | Stefan Schwarz (lekarz)Oceń: Helena Kornella