Stefan Schwarz, urodzony 4 października 1906 roku w Jaśle, to wybitna postać w historii polskiej medycyny, a jego dziedzictwo jest niezwykle istotne dla współczesnej ginekologii. Zmarł 18 czerwca 1993 roku w Krakowie. Był ginekologiem i położnikiem, a także żołnierzem, który walczył w kampanii wrześniowej. Po zakończeniu II wojny światowej pełnił funkcję wykładowcy na tajnym Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie przekazywał swoją wiedzę i doświadczenie kolejnym pokoleniom lekarzy.
Urodził się w rodzinie o bogatych tradycjach intelektualnych. Jego ojciec, Adolf, był doktorem praw, a matka, Stanisława Ramułt, również miała znaczący wpływ na jego wychowanie. Wywodząc się z polskiej rodziny, Stefan czerpał z wartości przekazywanych przez jego przodków, w tym związanych z ich austriackimi korzeniami, które sięgały czasów inżyniera, przybyłego do wschodzącego zagłębia naftowego na terenach Polski.
Jako nestor polskiej ginekologii, Stefan Schwarz pozostawił po sobie trwały ślad, który wciąż inspiruje wielu młodych lekarzy. Jego osiągnięcia i oddanie dla medycyny będziemy pamiętać jako dowód na to, jak ważna jest misja ratowania życia i zdrowia kobiet.
Czasy młodzieńcze
Jako młody student, Stefan Schwarz miał okazję praktykować na oddziale chirurgicznym w Szpitalu Bonifratrów w Krakowie. Po ukończeniu studiów odbył praktykę zarówno na oddziale chirurgicznym, jak i na oddziale chorób wewnętrznych tego renomowanego szpitala. Na etapie tej kariery przeniósł się do Kliniki Ginekologiczno-Położniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego. W tym samym czasie zainicjował swoją pracę naukową, publikując prace zatytułowaną „Zapalenie wyrostka robaczkowego w ciąży, porodzie i połogu”. Jego promotorem był prof. Leon Wacholz, wybitny medyk sądowy, który pełnił również funkcję dziekana.
W kwietniu 1932 roku, Schwarz przeszedł na Oddział III Położniczo-Ginekologiczny w Szpitalu św. Łazarza w Krakowie. W 1935 roku uzyskał awans na stanowisko asystenta tego oddziału. W tym samym roku udał się do Berlina, gdzie miał zaszczyt odbywać praktyki w I Klinice Ginekologicznej prowadzonej przez prof. Waltera Stoeckla. Już w 1938 roku objął stanowisko pierwszego asystenta i zastępcy Oddziału III w Szpitalu św. Łazarza.
W ciągu tego ważnego okresu w swojej karierze, Stefan Schwarz opublikował łącznie 7 prac naukowych, które nie tylko trafiły do druku, ale również były prezentowane podczas zjazdów naukowych w miastach takich jak Kraków, Poznań oraz Lwów. To czas, w którym jego dorobek naukowy nabierał znaczenia na polskiej scenie medycznej.
Okupacja
Po rozpoczęciu wojny, Stefan Schwarz wraz z grupą współpracowników – lekarzy udał się do Zamościa oraz Lublina, gdzie zaangażował się w prace w punkcie opatrunkowym przeznaczonym dla uciekinierów. Punkt ten został zorganizowany w gmachu Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W dniu 18 września, w czasie intensywnej obrony Lublina, profesor Schwarz był odpowiedzialny za medyczną obsługę na linii frontu.
Po ucieczce z niewoli, profesor Schwarz powrócił do Krakowa, gdzie wznowił swoją pracę jako adiunkt w Oddziale Ginekologiczno-Położniczym. Gdy kierownictwo szpitala objął niemiecki profesor Walter Schaefer, Schwarz zwrócił się do członków tajnego Uniwersytetu Jagiellońskiego z prośbą o radę. Otrzymał polecenie, aby dla dobra polskich pacjentów zgodzić się na oferowane przez okupacyjną administrację stanowisko Oberarzta III Oddziału i Kliniki Ginekologiczno-Położniczej UJ.
Profesor sprawował tę funkcję aż do 1943 roku, w bardzo trudnych warunkach. Często odmawiał przyjęcia obywatelstwa niemieckiego, a jego działania obejmowały zarówno operacje, jak i leczenie pacjentów w getcie krakowskim oraz tarnowskim. Dodatkowo współpracował z różnymi organizacjami konspiracyjnymi. Dzięki zajmowanej pozycji, nie tylko udzielał pomocy polskim chorym, ale również kształcił nowe pokolenie polskich lekarzy.
Wielka ofiarność i odwaga profesora dawna się odzwierciedlenie w jego działaniach: leczył 75 Żydówek, z wieloma z nich wykonując operacje. Na drzwiach sal, w których pacjentki te przebywały, umieszczony był napis „Achtung Tyfus”, mający na celu odstraszenie hitlerowców od ich leczenia.
Jednak 3 lutego 1943 roku profesor Schwarz został aresztowany i trafił do więzienia na Montelupich, a następnie osadzony w więzieniu śledczym niemieckiego sądu specjalnego, gdzie postawiono mu zarzuty przekroczenia kompetencji lekarza-Polaka. Po jego uwolnieniu, z powodu ciężkiej, przedłużającej się choroby, nie wrócił do pracy w szpitalu.
Okres powojenny
W 1947 roku profesor Stefan Schwarz rozpoczął pełnienie funkcji ordynatora Oddziału III, a niedługo potem, w wyniku decyzji rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego, prof. Teodora Marchlewskiego, objął kierownictwo Katedry i Kliniki Położnictwa oraz Chorób Kobiecych na Wydziale Lekarskim tej uczelni. W grudniu 1953 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego w dziedzinie położnictwa i chorób kobiecych. Kolejny rok przyniósł mu nowe wyzwania, kiedy to objął stanowisko kierownika Katedry i Kliniki Położnictwa i Chorób Kobiecych w Akademii Medycznej w Krakowie, gdzie sprawował tę funkcję aż do 30 września 1969 roku.
Wtedy to powołano Instytut Ginekologii i Położnictwa, w którym kierował Kliniką Ginekologiczną i miał zaszczyt piastować funkcję przewodniczącego Rady Instytutu aż do 1978 roku. W latach 1957-1960 pełnił rolę przewodniczącego Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, a w okresie 1950–1965 kilkukrotnie wybierano go na przewodniczącego krakowskiego oddziału tego towarzystwa, gdzie ostatecznie uzyskał status członka honorowego.
Jego kariery akademickiej zwieńczeniem było objęcie w latach 1958-1960 pozycji dziekana Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej. W tym okresie profesor Schwarz został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W roku 1955 uhonorowano go Medalem 10-lecia Polski Ludowej.
Prof. Schwarz był również aktywny na arenie międzynarodowej, wygłaszając referaty podczas zjazdów oraz konferencji w całej Europie. Aby poszerzyć swoje kompetencje, korzystał z nauk w wiodących europejskich klinikach w Karlsruhe, Frankfurcie nad Menem, Wiesbaden oraz Wiedniu. W 1983 roku udał się jako gość honorowy do Wiesbaden, gdzie uczestniczył w sympozjum, w którym udział brali również jego uczniowie.
Do późnych lat życia pozostawał osobą uznaną w swojej dziedzinie. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
Dorobek naukowy
Stefan Schwarz jest autorem 62 publikacji, które dotyczą szeregu znaczących tematów, w tym reformy chirurgii ginekologicznej poprzez wdrażanie nowoczesnych metod leczenia oraz technik operacyjnych. Warto zaznaczyć, że w jego dorobku znaleźć można również prace dotyczące medycyny pracy oraz deontologii.
Znaczną część jego osiągnięć stanowią opinie sądowo-medyczne, które sporządzał przez 30 lat swojej kariery zawodowej. Współpraca w tej dziedzinie przyczyniła się do podniesienia standardów w medycynie.
Jednym z kluczowych osiągnięć S. Schwarza jest wykształcenie i wychowanie licznej kadry lekarskiej, w tym 5 profesorów, 45 doktorów oraz 13 docentów. Jego wychowankowie objęli kierownicze stanowiska w oddziałach ginekologicznych nie tylko w Polsce, ale także w takich krajach jak Austria, Niemcy, USA oraz Szwajcaria.
Przypisy
- Jan WiktorJ.W. Tkaczyński Jan WiktorJ.W. (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 251, ISBN 978-83-233-4527-5.
- Wyszukiwarka grobów w Krakowie
- M.P. z 1956 r. nr 29, poz. 391
Pozostali ludzie w kategorii "Medycyna i zdrowie":
Helena Kornella | Jan Wain | Julian Ney | Jan Szymański (lekarz)Oceń: Stefan Schwarz (lekarz)