Adam Gerżabek to postać, która w znaczący sposób wpisała się w historię polskiej sztuki. Urodził się 28 sierpnia 1898 roku w Jaśle, gdzie zrodziła się jego pasja do malarstwa i analizy artystycznej. Jego życie zakończyło się 7 lutego 1965 roku w Warszawie, gdzie spędził wiele lat swojej kariery.
Gerżabek był nie tylko utalentowanym malarzem, ale także krytykiem sztuki oraz serdecznym pedagogiem, który inspirował kolejne pokolenia artystów. Jego wkład w rozwój sztuki i edukacji artystycznej w Polsce jest nieoceniony.
Życiorys
Adam Gerżabek, urodzony w 1896 roku, pochodził z rodziny Antoniego, który żył w latach 1956-1923. Jego edukacja rozpoczęła się w III Państwowym Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie, które ukończył w 1916 roku. W okresie 1916-1918 służył w Legionach Polskich, a jego wojskowa kariera zakończyła się w stopniu porucznika rezerwy Wojska Polskiego. W 1921 roku, za swoje zasługi, otrzymał Krzyż Walecznych.
W latach 1921-1926 studiował malarstwo pod kierunkiem Józefa Mehoffera w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Następnie kontynuował naukę w Paryżu u Józefa Pankiewicza w filii Akademii Krakowskiej, gdzie przebywał od 1926 do 1927 roku. W tym samym czasie studiował także techniki mozaiki oraz malarstwo freskowe u Henri-Marcel Magne na Conservatoire National des Arts et Métiers.
W 1930 roku Gerżabek powrócił do Krakowa, gdzie przystąpił do grupy artystycznej „Zwornik”. W Warszawie, w latach 1937-1939, pełnił rolę wykładowcy w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych. Aktywnie angażował się w działalność Armii Krajowej. Niestety, podczas powstania warszawskiego zniszczona została jego pracownia, a co za tym idzie, cały dorobek artystyczny.
Po wojnie zajął wysoką pozycję w świecie sztuki. Od 1947 roku był profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Od 1949 roku pełnił funkcję profesora oraz dziekana wydziału malarstwa w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu, a od 1955 roku był profesorem Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej.
Tematyka i styl malarstwa Gerżabka odzwierciedlają wpływy koloryzmu Pankiewicza oraz postimpresjonizmu Bonnarda. Poza malarstwem, zajmował się także projektowaniem witraży dla licznych kościołów, a ponadto pisał krytyki artystyczne.
Artysta brał udział w licznych wystawach zarówno w kraju, jak i zagranicą, w tym w Paryżu oraz Nowym Jorku. Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeów Narodowych w Gdańsku, Warszawie oraz Krakowie, a także w Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.
Adam Gerżabek zmarł w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim, w kwaterze 217-4-23.
Ordery i odznaczenia
Adam Gerżabek, jako osoba o znaczących osiągnięciach, został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które podkreślają jego wkład w historię i rozwój kraju.
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (pośmiertnie),
- Krzyż Walecznych (1921),
- Srebrny Krzyż Zasługi (11 lipca 1955),
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955).
Przypisy
- Adam Gerżabek M.J. Minakowski, Genealogia potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 16.11.2023 r.]
- Absolwenci 1883–1939 | II Liceum Ogólnokształcące [online], www.sobieski.krakow.pl [dostęp 16.11.2023 r.]
- Cmentarz Stare Powązki: ADAM GERZĄBEK, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 05.11.2019 r.]
- M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19.01.1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- a b M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2142 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 61)
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Wiesław Kańtoch | Jerzy Matuszkiewicz | Qry | Ignacy Pinkas | Seweryn Bieszczad | Anna Gorajska | Stefan Lechwar | Roksana Węgiel | Ralph Kaminski | Michał Szpak | Jan Ignacy Wodyński | Franciszka Platówna-Rotter | Irena Włodek | Mateusz Nocek | Edward Kalisz | Józef Słotwiński | Robert KrólOceń: Adam Gerżabek