Józef Słotwiński

---

Życiorys

Do 1945

Józef Słotwiński, prawnuk Konstantego Leliwy-Słotwińskiego, dyrektora lwowskiego Ossolineum, swoją młodość spędził na terenie Lwowa, gdzie również zdobył wykształcenie. Ukończył studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza, a jego doktorat został obroniony pod opieką profesora Juliusza Kleinera.

W 1934 roku zajął miejsce podporucznika w korpusie oficerów rezerwy piechoty, uzyskując 1544. lokatę. Po mobilizacji w obliczu wybuchu II wojny światowej, Słotwiński trafił do niewoli niemieckiej na samym początku działań wojennych, co skutkowało wieloma latami spędzonymi w oflagach. Jego pobyt w Oflagu II B w Arnswalde (Choszcznie) przyniósł mu współpracę z Leonem Kruczkowskim oraz Witoldem Korzeniowskim, z którymi założył Teatr Symbolów, pełniąc w nim obowiązki kierownika literackiego oraz głównego reżysera. Później kontynuował swoją działalność w oflagach II D w Gross Born (Bornem Sulinowie) oraz IX C w Rotenburgu, gdzie zainicjował utworzenie teatru oraz szkoły.

Lata powojenne

Po zakończeniu działań wojennych, Słotwiński powrócił do Polski. W 1946 roku, dzięki wsparciu Leona Kruczkowskiego, rozpoczął pracę w Ministerstwie Kultury i Sztuki jako starszy radca. Jeszcze w tym samym roku został oddelegowany do zorganizowania redakcji miesięcznika „Teatr” w Warszawie, w której objął stanowisko sekretarza redakcji, a następnie pełnił funkcję zastępcy redaktora naczelnego.

W międzyczasie Słotwiński łączył pracę redakcyjną z wykładaniem w Szkole Teatralnej prowadzonej przez Aleksandra Zelwerowicza oraz na Wydziale Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Równocześnie pisał recenzje dla Polskiego Radia. Następnie Słotwiński przeniósł się do praskiegoTeatru Powszechnego, gdzie, za dyrektorowania Karola Borowskiego, pełnił funkcję kierownika literackiego w latach 1947–1952. Brał aktywny udział w realizacji przedstawień, a w 1953 roku samodzielnie wyreżyserował spektakl „Ruchome piaski” Piotra Choynowskiego.

Początek lat 50. to czas, gdy Słotwiński zdobył uznanie jako dramaturg, współpracując ze Zdzisławem Skowrońskim. Efektem tej współpracy były takie sztuki jak „Dwa tygodnie w Raju” oraz „Przyjmujemy od 8.30”. Największą popularność zyskali jednak dzięki komedii „Imieniny pana dyrektora”, która przez kolejne dwa lata doczekała się 14 realizacji po premierze 14 marca 1953 roku w Powszechnym, oraz była tłumaczona i wystawiana także za granicą, w tym w Pradze.

Teatr Telewizji

Po rozpoczęciu działalności eksperymentalnego Studia Telewizyjnego przy ul. Ratuszowej 11, Słotwiński nawiązał współpracę przy realizacji programów telewizyjnych. W listopadzie 1953 roku objął funkcję reżysera pierwszego spektaklu Teatru Telewizji – dramatu „Okno w lesie”. Pierwszym komediowym przedstawieniem, które zrealizował, były „Imieniny…” na podstawie współpracy Słotwińskiego i Skowrońskiego.

Na początku 1954 roku Słotwiński zmienił swoją pracę z etatu w Powszechnym na telewizję na stałe. W 1955 roku, współpracując z Illą Genachow, pełniącą rolę redaktorki programowej, stworzył koncept dla serii tematycznych spektakli Teatru TV, które zapoczątkowały działalność Teatru Sensacji i Fantastyki „Kobra”. Słotwiński, jako reżyser, zadebiutował w tej serii, wyreżyserowując pierwsze tytuły „Kobry”, w tym premierowy spektakl „Zatrute litery” według Agathy Christie, emitowany 6 lutego 1956 roku. Co ciekawe, w późniejszych latach Słotwiński twierdził, że nie lubi literatury kryminalnej, a jego znajomość tego gatunku ogranicza się do przygód detektywa Sherlocka Holmesa oraz księdza Browna G.K. Chestertona.

Po ponad 12 latach pracy w Teatrze Telewizji, Słotwiński przeszedł do Redakcji Rozrywki, gdzie nadal zajmował się reżyserowaniem różnych programów. W latach 70. współpracował również z ośrodkami regionalnymi TVP, a sam Teatr Telewizji, w tym Teatr Sensacji, stał się jego wiodącym polem aktywności, w którym uczestniczył w realizacji około 150 spektakli, najczęściej jako reżyser.

Podczas nielicznych prób i pracy nad sztuką, w ciągu kilku dni nagrań, w atmosferze nerwowości, dorywczości i zmęczenia, aktorzy dokonują to, czego nauczyli się u siebie w teatrze, poza murami studia telewizyjnego. (…) Telewizja wymaga podwójnej, potrójnej czujności. Wiadomo: masowy środek przekazu, masowa i niezwykle ostro oceniająca naszą działalność widownia.

Lata 80. i schyłek życia

Nawet w starszym wieku Józef Słotwiński nie zrezygnował z zawodowej aktywności. W 1987 roku jego realizacja „Klubu Kawalerów” zdobyła wojewódzką nagrodę Złotej Maski dla najlepszego spektaklu minionego sezonu w Katowicach. W latach 1986–1991 pełnił funkcję reżysera w warszawskich Rozmaitościach. Na emeryturze, w 1994 roku, zrealizował przedstawienie „Zemsta” w Teatrze Dramatycznym w Wałbrzychu.

Józef Słotwiński pozostawał ostatnim żyjącym stypendystą Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Ostatecznie został pochowany na cmentarzu Bródnowskim (Kw. 114F-III-19).

Odznaczenia i nagrody

Józef Słotwiński został uhonorowany wieloma prestiżowymi odznaczeniami oraz nagrodami, które świadczą o jego znaczącym wkładzie w różne dziedziny kultury i mediów. Poniżej znajduje się lista jego osiągnięć:

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, 2002,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939”, 1981,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, 1955,
• Odznaka Zasłużony Działacz Kultury,
• Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji – dwukrotnie, 1965 i 1977,
• Nagroda za pracę w Operetce Śląskiej, 1977,
• Katowicka Złota Maska, 1987,
• Nagroda za pracę w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Lwowie, 1992,
• Pamiątkowa statuetka „Juliusza” przyznana przez Oddział ZASP w Lublinie, 1998,
• Gwiazda Telewizji Polskiej z okazji 50-lecia TVP, 2002.

---

Oceń: Józef Słotwiński

---