Jerzy Matuszkiewicz, znany również pod swoim pseudonimem „Duduś”, to postać, która wywarła znaczący wpływ na polską scenę muzyczną. Urodził się 10 kwietnia 1928 roku w malowniczym Jaśle, a swoją karierę muzyczną związał z jazzem, jako utalentowany saksofonista oraz kompozytor.
Przez swoją działalność artystyczną przyczynił się do rozwoju muzyki filmowej w Polsce, co stanowi nieodłączny element jego spuścizny.
Jerzy Matuszkiewicz zmarł 31 lipca 2021 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie bogaty dorobek muzyczny, który inspiruje kolejne pokolenia.
Życiorys
Jerzy Matuszkiewicz miał swoje początki w Jaśle, gdzie przyszedł na świat jako syn Jadwigi i Tadeusza. Już wkrótce po urodzinach, rodzina przeniosła się do Lwowa, gdzie jego ojciec podjął pracę jako prawnik. Jako absolwent jasielskiego gimnazjum oraz studiów na Uniwersytecie Lwowskim, Tadeusz Matuszkiewicz poświęcił się pracy w dyrekcji kolejowej. Niestety, losy rodziny naznaczone były wybuchem II wojny światowej, który zastał ich we Lwowie.
W kwietniu 1944 roku, w obliczu zbliżającego się frontu, Matuszkiewiczowie wrócili do Jasła. Ich spokój nie trwał długo, gdyż wkrótce zostali wysiedleni na skutek rozkazu starosty jasielskiego, Waltera Gentza, który nakazał przymusową likwidację miasta. Po wojnie Jerzy osiedlił się w Krakowie, gdzie zaczynał swoją muzyczną karierę, początkowo grając na klarnecie, a później na saksofonie.
W 1947 roku nawiązał współpracę z big bandem Kazimierza Turewicza, a rok później ustanowił „Jazz Club” przy krakowskim oddziale YMCA. Po likwidacji tej organizacji Matuszkiewicz udał się do Łodzi, gdzie rozpoczął naukę w Wyższej Szkole Filmowej, w tym na Wydziale Operatorskim. Uczestniczył tam w tzw. „katakumbowym trwaniu” — zjawisku kulturowym tamtych czasów.
Rok 1954 przyniósł mu duże osiągnięcia, kiedy to Matuszkiewicz zaangażował się w organizację „Zaduszek Jazzowych” w Krakowie, na których animatorem był znany krytyk literacki i jazzowy Leopold Tyrmand. Jerzy był również współzałożycielem zespołu Melomani, który zasłynął prowadzeniem nowoorleańskiego pochodu podczas I Ogólnopolskiego Festiwalu Muzyki Jazzowej w Sopocie w 1956 roku. Matuszkiewicz jest także twórcą hejnału festiwalu, który po raz pierwszy zagrał solo na inauguracji 40. Jazz Jamboree.
W kolejnych latach, szczególnie w latach 70. i 80. XX wieku, jego publiczne wystąpienia stały się rzadsze, jednakże nie zapomniał o jednym z najważniejszych ról, jaką miał jako juror w konkursie Złota Tarka. W 2006 roku został wyróżniony medalem Złoty Helikon przez krakowski „Jazz Club”, a także otrzymał brązową statuetkę Baranka Jazzowego od „Piwnicy pod Baranami”. Matuszkiewicz zdobył nagrodę za muzykę do filmu Wierna rzeka na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w 1987 roku, a w 2008 roku doznał zaszczytu otrzymania Złotego Fryderyka.
Na mocy decyzji prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego z 11 listopada 1997 roku, w uznaniu za jego zasługi dla kultury narodowej, Jerzy Matuszkiewicz został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W marcu 2012 roku otrzymał tytuł „Honorowego Obywatela Miasta Jasła”, a w 2005 roku został odznaczony Srebrnym Medalem, natomiast w kwietniu 2013 roku uhonorowano go Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W 2021 roku jego osiągnięcia w muzyce zostały uświetnione Orłem za całokształt dokonań życiowych.
Życie prywatne
W dniu 19 lutego 2019 roku w wieku 85 lat zmarła żona Jerzego Matuszkiewicza, Grażyna Matuszkiewicz, z domu Kuberska. Ich wspólne życie na zawsze pozostanie w pamięci bliskich oraz przyjaciół.
Jerzy Matuszkiewicz, po latach spędzonych wśród rodziny i przyjaciół, znalazł wieczny spoczynek na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie (kwatera 46B-3-4), miejscu, które dla wielu osób jest symbolem pamięci.
Muzyka filmowa
Muzyka do seriali
Jerzy Matuszkiewicz jest znanym kompozytorem, który stworzył znakomite muzyczne tła do wielu produkcji telewizyjnych. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego najważniejszych prac w tej dziedzinie:
- Alternatywy 4 (reż. Stanisław Bareja),
- Czterdziestolatek (reż. Jerzy Gruza),
- Czterdziestolatek 20 lat później (reż. Jerzy Gruza),
- Dzieci z naszej szkoły,
- Janosik (reż. Jerzy Passendorfer),
- Kapitan Sowa na tropie (reż. Stanisław Bareja),
- Kolumbowie (reż. Janusz Morgenstern),
- Lato leśnych ludzi,
- Pan na Żuławach (reż. Sylwester Szyszko),
- Podróż za jeden uśmiech (reż. Stanisław Jędryka),
- Przygody psa Cywila (reż. Krzysztof Szmagier),
- Siedlisko (reż. Janusz Majewski),
- Stawiam na Tolka Banana (reż. Stanisław Jędryka),
- Stawka większa niż życie (reż. Andrzej Konic, Janusz Morgenstern),
- Śmieciarz,
- Wojna domowa (reż. Jerzy Gruza),
- Życie na gorąco (reż. Andrzej Konic).
Muzyka do filmów fabularnych
Kompozycje Matuszkiewicza do filmów fabularnych również pozostają w pamięci widzów. Oto lista niektórych z jego najważniejszych dzieł w tej kategorii:
- Dwa żebra Adama (1963, reż. Janusz Morgenstern),
- Małżeństwo z rozsądku (1966, reż. Stanisław Bareja),
- Pieczone gołąbki (1966, reż. Tadeusz Chmielewski),
- To jest twój nowy syn (1967),
- Jowita (1967, reż. Janusz Morgenstern),
- Jak rozpętałem drugą wojnę światową (1969, reż. Tadeusz Chmielewski),
- Raj na ziemi (1970, reż. Zbigniew Kuźmiński),
- Nie lubię poniedziałku (1971, reż. Tadeusz Chmielewski),
- Poszukiwany, poszukiwana (1972, reż. Stanisław Bareja),
- Przyjęcie na dziesięć osób plus trzy (1973, reż. Jerzy Gruza),
- Janosik (1974, reż. Jerzy Passendorfer),
- Zaklęte rewiry (1975, reż. Janusz Majewski),
- Palace Hotel (1977),
- Słona róża (1982, reż. Janusz Majewski),
- Wierna rzeka (1983, reż. Tadeusz Chmielewski),
- Rozmowy kontrolowane (1991, reż. Sylwester Chęciński),
- Syzyfowe prace (2000, reż. Paweł Komorowski).
Dyskografia
W dorobku Jerzego Matuszkiewicza znajduje się szereg niezwykle znaczących albumów, które odzwierciedlają jego wkład w muzykę filmową oraz kompozycje oryginalne. Oto kluczowe tytuły w jego dyskografii:
- Janosik (2006),
- Muzyka filmowa (2006),
- Jerzy „Duduś” Matuszkiewicz, w serii Wielcy kompozytorzy filmowi, Biblioteka Gazety Wyborczej (2010),
- Antologia – 7 CD (2017).
Skomponowane piosenki
Jerzy Matuszkiewicz, znany kompozytor, stworzył wiele niezapomnianych piosenek. Oto kilka z nich:
- – Ach to był szał, gdy Duduś grał (sł. Wojciech Młynarski),
- – Ballada o siedmiu nożach (sł. Wojciech Młynarski; przed 1967),
- – Czterdziestolatek i blaszany charleston (wraz z Tadeuszem Prejznerem; sł. Jan Tadeusz Stanisławski i Andrzej Bianusz; wiązanka),
- – Czterdzieści lat minęło (sł. Jan Tadeusz Stanisławski; serial Czterdziestolatek),
- – Demograficzny wyż (sł. Ludwik Jerzy Kern; serial Wojna domowa),
- – Dziewczyny z Komorowa (sł. Wojciech Młynarski),
- – Ile ja dopłacam? (sł. Wojciech Młynarski),
- – I ty możesz zostać św. Mikołajem (sł. Wojciech Młynarski; promujący akcję charytatywną TVP2 pod tą samą nazwą w latach 1992-2010),
- – Ja jestem jedna wielka wada (sł. Ludwik Jerzy Kern; serial Wojna domowa),
- – Jeszcze w zielone gramy (sł. Wojciech Młynarski),
- – Łagodnie płynę w twych ramionach (sł. Wojciech Młynarski; 1986),
- – Mam ochotę na chwileczkę zapomnienia (sł. Wojciech Młynarski; 1981; z repertuaru Hanny Banaszak),
- – Miłość złe humory ma (sł. Agnieszka Osiecka; film Małżeństwo z rozsądku),
- – Nie bądź taki Szybki Bill (sł. Ludwik Jerzy Kern; 1965; serial Wojna domowa),
- – Nie mam jasności w temacie Marioli (sł. Wojciech Młynarski),
- – Oni mają teraz życie (sł. Ludwik Jerzy Kern; 1965; serial Wojna domowa),
- – Panie Kowalski, panie Kwiatkowski (sł. Agnieszka Osiecka; film Małżeństwo z rozsądku),
- – Piosenka z przedmieścia (sł. Janusz Kondratowicz; „Nie dla mnie sznur samochodów”; z filmu Dwa żebra Adama; wykonywana przez Mieczysława Wojnickiego),
- – Sam to wiesz (sł. Wojciech Młynarski),
- – Stawiam na Tolka Banana (sł. Adam Bahdaj),
- – Tak bardzo się zmienił świat (sł. Agnieszka Osiecka; film Małżeństwo z rozsądku),
- – Tak bym chciała kochać już (sł. Wojciech Młynarski; 1984),
- – Tylko wróć (sł. Wojciech Młynarski; 1967; „tak mi źle, tak mi źle, tak mi szaro”; serial Wojna domowa),
- – W siną dal (sł. Jan Gałkowski, Bogusław Choiński),
- – Wojna domowa (sł. Ludwik Jerzy Kern; czołówka serialu Wojna domowa),
- – Wszystko dla Mamy, gdy mamy Dzień Mamy (sł. Wojciech Młynarski; 1965; serial Wojna domowa),
- – Wyrzeźbiłem twoją twarz w powietrzu (sł. Agnieszka Osiecka; film Małżeństwo z rozsądku),
- – Zabłyśnie dzień, gdy uda mi się wszystko (sł. Wojciech Młynarski),
- – Zakochani są wśród nas (sł. Janusz Kondratowicz),
- – Ze szczęściem na ty (sł. Jacek Korczakowski).
Przypisy
- Jerzy „Duduś” Matuszkiewicz laureatem Orła za Osiągnięcia Życia. pnf.pl. [dostęp 20.05.2021 r.]
- Olga Łozińska, Warszawa. Pogrzeb Jerzego "Dudusia" Matuszkiewicza 11.08.2021 r. na Cmentarzu Bródnowskim e-teatr.pl, 04.08.2021 r.
- Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. www.gov.pl. [dostęp 02.07.2020 r.]
- Grażyna Matuszkiewicz. nekrologi.wyborcza.pl. [dostęp 06.03.2019 r.]
- 90. urodziny Jerzego „Dudusia” Matuszkiewicza :: Wiadomości :: Jaslo4u.pl [online], jaslo4u.pl [dostęp 31.07.2018 r.]
- Honorowi Obywatele Miasta Jasła. jaslo4u.pl, 27.03.2012 r. [dostęp 10.07.2016 r.]
- ZAiKS ma 95 lat. mkidn.gov.pl, 24.04.2013 r. [dostęp 24.04.2013 r.]
- Jerzy Matuszkiewicz w bazie filmpolski.pl
- Dzieci z naszej szkoły w bazie filmpolski.pl
- I ty możesz zostać Świętym Mikołajem – Telewizja Polska SA [online], TVP [dostęp 12.12.2009 r.]
- Jerzy "Duduś" Matuszkiewicz nie żyje.
- M.P. z 1998 r. nr 6, poz. 110
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Qry | Ignacy Pinkas | Seweryn Bieszczad | Anna Gorajska | Stefan Lechwar | Roksana Węgiel | Ralph Kaminski | Michał Szpak | Robert Król | Józef Słotwiński | Wiesław Kańtoch | Adam Gerżabek | Jan Ignacy Wodyński | Franciszka Platówna-Rotter | Irena Włodek | Mateusz Nocek | Edward KaliszOceń: Jerzy Matuszkiewicz