I Liceum Ogólnokształcące im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle

---

Historia

Kalendarium

Historia I Liceum Ogólnokształcącego w Jaśle datuje się od 1862 roku, kiedy to burmistrz miasta, Antoni Koralewski, przedstawił Radzie Miejskiej pomysł powołania Gimnazjum. Po pewnym czasie, polityczne decyzje zaprowadziły do formalnego założenia tej placówki. W 1868 roku na mocy uchwały Rady Szkolnej Krajowej, zatwierdzono statut Niższego Gimnazjum w Jaśle, a wydarzenie to miało miejsce 16 września. Szkoła rozpoczęła naukę w budynku, który w późniejszych latach stał się ratuszem.

Rok 1875 był rokiem istotnym, ponieważ Gimnazjum otrzymało status zakładu państwowego, a roczny koszt jego utrzymania przeszedł na konto rządu. W ciągu następnych lat matury zaczęły być powszechnie organizowane, a w 1892 roku, nie byle kto – wiceprezydent dr Michał Bobrzyński, zainaugurował działalność nowego gmachu szkoły. Od tego momentu, placówka zaczęła odgrywać znaczącą rolę w lokalnej społeczności.

Począwszy od roku 1912, kiedy to powstała Bursa Gimnazjalna imienia Adama Mickiewicza, instytucja zyskała jeszcze większe uznanie. Od 1919 roku szkoła nosiła zaszczytną nazwę: Państwowe Gimnazjum im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle. W ciągu następnych kilku lat, podczas wojen i konfliktów, dotykały ją różne wyzwania, prowokując potrzebę adaptacji do zmieniających się warunków.

Rok 1935 przyniósł reformy w szkolnictwie średnim, co zaowocowało nową strukturą placówki. Zmiany te przyczyniły się do ustanowienia „Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle”. Niestety, z chwilą wybuchu II wojny światowej w 1939 roku, nauka została przerwana, a budynek przejął władza okupacyjna.

Ogólny rys historyczny

W 1868 roku, na terenie Galicji, utworzone zostało pierwsze gimnazjum, które stanowiło istotny etap w historii edukacji w regionie. W ciągu następnych lat, placówka ta, uznana za zakład państwowy w 1875, uczyła młodzież w kierunkach humanistycznych oraz przyrodniczych, dbając o rozwój intelektualny uczniów.

Nie tylko aspekty czysto edukacyjne były celem szkoły; kształtowanie patriotyzmu również miało znaczenie od samego początku. Wiele osób, które zdobyły wiedzę w tej placówce, zasłynęło później jako wybitne postacie, jak np.: Kasper Wojnar, Ignacy Solarz z Ołpin, Kazimierz Weis, Rudolf Weigl czy Hugo Steinhaus.

Na początku lat 90. XIX wieku, wzniesiono kaplicę gimnazjalną, która stała się miejscem modlitwy i wspólnych uroczystości zarówno dla uczniów, jak i dla okolicznych mieszkańców.

Okres I wojny światowej

I wojna światowa to czas zawirowań, kiedy szkoła została zmuszona do zawieszenia działalności, a jej budynek zaadaptowano na cele wojskowe. Uczniowie oraz nauczyciele wstąpili do armii. Po zakończeniu konfliktu, wielu z uczniów, w tym Roman Saphier oraz Jakub Kuska, znów wzięło udział w walkach, tym razem broniąc granic nowo odrodzonej Polski. Bitwa pod Firlejówką pozostaje w pamięci historycznej, będąc symbolem poświęcenia młodzieży sprzed lat.

W miejscu pamięci, na który zasługuje upamiętnienie, znajduje się granitowa tablica stworzona przez Eugeniusza Dacyla, ukazująca ofiary wojenne szkoły.

Dwudziestolecie międzywojenne

Okres międzywojenny przyniósł wiele zmian w struktury programowej. W Gimnazjum uczyło się masę uczniów, którzy mogli aktywnie uczestniczyć w różnorodnych stowarzyszeniach, takich jak PCK czy harcerstwo. Dzięki reformom edukacyjnym, szkoła zmieniła nazwę i stała się „Państwowym Liceum i Gimnazjum im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle”. Edukacja stała się bardziej zorganizowana, z wyraźnym podziałem na kierunki humanistyczne i matematyczno-przyrodnicze.

Okres II wojny światowej

Niestety, II wojna światowa zyskała tragiczny wymiar w historii szkoły. Budynki w większości uległy zniszczeniu, ocalała tylko sala gimnastyczna i część kaplicy. Mimo to, nauczyciele prowadzili tajne nauczanie, zachowując ducha edukacji i kultury.

Okres powojenny i teraźniejszość

Po wojnie, pod przewodnictwem nowego dyrektora, Jana Lisowskiego, w 1962 roku, wzniesiono nowy gmach szkoły. Szkoła nadal rozwija się, a w 2010 roku na jej terenie powstało obserwatorium astronomiczne. Uroczystości z okazji 150-lecia istnienia szkoły w 2018 roku przypomniały o bogatej tradycji i wartości edukacyjnych, które placówka przez lata kultywowała.

Dyrektorzy i profesorowie

W historii I Liceum Ogólnokształcącego im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle znaczącą rolę pełnili dyrektorzy oraz nauczyciele, których wkład w rozwój placówki pozostaje niezatarte. Poniżej znajduje się lista najważniejszych postaci, które kierowały szkołą oraz tych, które przyczyniły się do jej edukacyjnej misji.

Dyrektorzy oraz kierownicy Andrzej Karpiński (1868–1880) Emanuel Wolff (kierownik) Klemens Sienkiewicz (1881–1899) Józef Słotwiński (1899–1912) Kazimierz Midowicz (1912–1929) Emil Język (1930–1933) Jakub Runicki Kazimierz Płaczek (1936–1939) Leon Król (1945–1948) Kazimierz Krajewski (1948–1950) Marian Lis (1950–1956) Jan Lisowski (1956–1965) Mieczysław Zygmunt (1965–1976) Stanisław Kumik (1976–1982) Juliusz Jankisz (1982–1999) Ryszard Libucha (1999–2004) Zbigniew Waszkiel (2004–2014) Barbara Wierdak-Cyboroń (2014–2019) Sebastian Styczyński (2019) Jacek Nawrocki (2019-nadal)

_

Nauczyciele o. Piotr Feliks Bogaczyk Kasper Brzostowicz Jan Karol Całczyński Józef Chlebek Ludwik Eminowicz (1907-1910) Ludwik Glatman Józef Jałowy Józef Jedlicz (1905-1907) o. Leopold Alojzy Karwacki Zygmunt Klinger Jan Knapik Adam Konopnicki Apolinary Kotowicz Jakub Kuska Celestyn Lachowski Witold Lechowski August Mroczkowski Hipolit Neuwirth Karol Petelenz Kazimierz Poniatowski Roman Saphier Witold Sokołowski Maksymilian Wiśniowiecki Jerzy Żuławski

Wychowankowie

W gronie wychowanków I Liceum Ogólnokształcącego im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle można znaleźć wiele znanych postaci, które przyczyniły się do różnych dziedzin życia społecznego i kulturalnego. Poniżej przedstawiamy niektóre z nich, wspomniane wraz z rokiem ukończenia szkoły.

• Kazimierz Zygmunt Antosz – duchowny katolicki, aktywny duszpasterz przedwojennej archidiecezji lwowskiej (1924),
• Stanisław Basiński – nauczyciel (1884),
• Ignacy Bielecki – doktor wszechnauk lekarskich, lekarz, oficer Wojska Polskiego, społecznik (1882),
• Piotr Feliks Bogaczyk – franciszkanin (1887),
• Tadeusz Brąglewicz – oficer (1914),
• Stanisław Cebula – profesor gimnazjalny (1900),
• Ludwik Ciba – oficer (1913),
• Marian Cichoń – prof. dr hab. nauk ekonomicznych, wykładowca na UE w Krakowie,
• Zbyszko Cyganiewicz – zapaśnik o międzynarodowej sławie, aktor,
• Eugeniusz Dacyl – kamieniarz, działacz społeczny,
• Mieczysław Dedo – dyplomata (1950),
• Andrzej Maria Deskur – kardynał prezbiter, wysoki urzędnik Kurii Rzymskiej, kawaler Orderu Orła,
• Władysław Dukiet – prawnik (1887),
• Antoni Gabryszewski – lekarz chirurg, pionier ortopedii (1881),
• Eugeniusz Garbacik – ekonomista (1931),
• Józef Garbacik – historyk (1926),
• Emil Gaweł – adwokat, działacz sokoli, oficer (1894),
• Maksym Gorlicki – duchowny, święty prawosławny,
• Andrzej Grasela – nauczyciel (1900),
• Jacek Grün – muzyk, dziennikarz, politolog (1968),
• Józef Gryglewicz – oficer (1928),
• Jarosław Gowin – polityk, publicysta (1980),
• Marian Gumowski – historyk,
• Anna Halcewicz – aktorka (1965),
• Benedykt Halicz – biolog (1921),
• Tadeusz Hołuj – publicysta, pisarz,
• Józef Jałowy – duchowny rzymskokatolicki (1905),
• Stefan Jaracz – aktor teatralny i filmowy, publicysta i pisarz,
• Piotr Jaroszewicz – generał dywizji Wojska Polskiego, polityk, premier PRL,
• Zygmunt Jaślar – autor monografii o Haczowie (1938),
• Franciszek Jórasz – oficer Wojska Polskiego (1914),
• Jan Kanty Jugendfein – prawnik, polityk (1878),
• Grzegorz Juszczyk – dyrektor Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny,
• Stanisław Kadyi – lekarz okulista, wybitny polski kolekcjoner (1918),
• Tadeusz Klimecki – oficer (1914),
• Jan Knapik – nauczyciel, filozof (1925),
• Jozafat Kocyłowski – greckokatolicki biskup przemyski, męczennik, błogosławiony (1896),
• Tadeusz Kokesz – ofiara zbrodni hitlerowskich, działacz narodowy (1936),
• Stanisław Kołodziej – Sługa Boży Kościoła katolickiego, męczennik Oświęcimia i Dachau (1927),
• Roman Kostikow – duchowny rzymskokatolicki, kapelan wojskowy (1919),
• Jan Kozak – chemik (1898),
• Zygmunt Kukulski – naukowiec (1909),
• Stanisław Lasocki – geofizyk (1968),
• Adam Lazarowicz – oficer (1921),
• Władysław Lutecki – duchowny rzymskokatolicki, malarz, muzealnik (1903),
• Mira Kuś – poetka, publicystka, członkini Stowarzyszenia Pisarzy Polskich,
• Witold Lechowski – polityk, nauczyciel, samorządowiec, wicewojewoda podkarpacki,
• Witold Litwiniszyn – urzędnik (1885),
• Adam Loret – założyciel i pierwszy dyrektor Lasów Państwowych,
• Maciej Loret – archiwariusz,
• Władysław Lutecki – duchowny katolicki, szambelan papieski, kustosz Muzeum Diecezjalnego w Przemyślu (1903),
• Ryszard Łukasik – marynarz, admirał floty Marynarki Wojennej (1964),
• Andrzej Marecki – oficer,
• Seweryn Mściwujewski – major lekarz Wojska Polskiego (1903),
• Karol Myśliwiec – archeolog i egiptolog, członek PAN (1961),
• Hipolit Neuwirth – filolog klasyczny, nauczyciel (1877),
• Piotr Niezgoda – duchowny rzymskokatolicki, dziekan generalny Wojska Polskiego (1894),
• Aleksander Oberc – duchowny katolicki, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata,
• Andrzej Oberc – geolog, profesor AGH w Krakowie (1938),
• Józef Oberc – geolog, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego (1937),
• Paweł Oberc – geofizyk,
• Stanisław Pawłowski – geograf, profesor Uniwersytetu Poznańskiego, członek PAU (1902),
• Stanisław Pigoń – historyk literatury polskiej, edytor, pedagog, profesor UJ w Krakowie (1906),
• Stanisław Postępski – prawnik, oficer (1896),
• Adam Puzoń – prawnik, oficer (1930 lub 1931),
• Wit Rzepecki – lekarz,
• Włodzimierz Sieradzki – profesor medycy sądowej (1888),
• Zbigniew Skrudlik – sportowiec, szermierz florecista, dwukrotny medalista olimpijski (1951),
• Ignacy Solarz – pedagog, działacz ruchu ludowego i spółdzielczego (1912),
• Jan Stapiński – działacz ruchu ludowego (1889),
• Piotr Steczkowski – duchowny katolicki, kanonista, profesor Uniwersytetu Rzeszowskiego,
• Hugo Steinhaus – aforysta i matematyk żydowskiego pochodzenia, autor licznych publikacji naukowych (1905),
• Bronisław Syzdek – doktor historii, pisarz, kierownik Centralnego Archiwum KC PZPR,
• Marian Szarek – duchowny katolicki, kanonik,
• Jan Szczepanik – nauczyciel, wybitny wynalazca zwany „polski Edisonem”,
• Stanisław Szczepański – malarz (1913),
• Jan Szymański – lekarz (1921),
• Zdzisław Truskolaski – malarz (1919),
• Jan Trznadel – duchowny katolicki (1885),
• Wawrzyniec Typrowicz – notariusz (1909),
• Wojciech Walczak – geograf i geomorfolog, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego (1934),
• Władysław Warchoł – podpułkownik piechoty Wojska Polskiego (1916),
• Wojciech Węgrzyn – sędzia, wiceminister sprawiedliwości,
• Michał du Vall – prawnik, profesor prawa, członek Collegium Invisibile (1971),
• Kazimierz Wais – duchowny rzymskokatolicki (1885),
• Jan Wawszczak – duchowny rzymskokatolicki (1907),
• Rudolf Weigl – biolog, wynalazca szczepionki przeciw tyfusowi plamistemu, nominowany do Nagrody Nobla w 1948,
• Szymon Wierdak – profesor,
• Jan Ignacy Wodyński – malarz i wykładowca akademicki m.in. w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (1922),
• Adam Wodziczko – botanik (1906),
• Ludwik Wypasek – duchowny katolicki, michalita, misjonarz,
• Alicja Zając – działaczka społeczna i samorządowa, senator RP,
• Stanisław Zborowski (Stanisław Zub) – duchowny rzymskokatolicki, patriota, więzień czasów komunistycznych (1935),
• Józef Zięba – duchowny rzymskokatolicki, przyjaciel bł. Jerzego Popiełuszki (1965).

Teatr Art Express

Teatr Art Express to inicjatywa, która powstała w 1986 roku z inicjatywy Edwarda Lechety, nauczyciela języka polskiego. Fakt ten jest szczególnie istotny dla lokalnej kultury. Jego debiut miał miejsce w marcu 1987 roku podczas Wojewódzkiego Przeglądu Szkolnych Zespołów Artystycznych, który odbywał się w Brzozowie. Wówczas zespół zaprezentował spektakl „Ćwiczenia dykcyjne z Tuwima”, który został ciepło przyjęty przez publiczność.

Przez wiele lat działalności, teatr zdobył trzykrotnie nagrodę główną Finału Forum w Poznaniu – Złotą Maskę. Wyróżnienia te przyznano w latach 2001, 2003 oraz 2005 za przedstawienia: „Brawo girl”, „Dzień belfra” oraz „Dyptyk otwarty”. Tak znakomite osiągnięcia potwierdzają jego wysoką jakość artystyczną i zaangażowanie zespołu.

Teatr Art Express brał również udział w Forum Teatrów Szkolnych, Finale Przeglądu Szkolnych Zespołów Artystycznych oraz Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym „Korczak”, co dodatkowo zwiększa jego rozpoznawalność zarówno lokalnie, jak i na arenie międzynarodowej.

W ciągu swojej historii z teatrem związani byli także późniejsi uznani aktorzy. Wśród nich można wymienić Marta Malikowska, Janusz Laskowski, Maria Patykiewicz, Bartosz Cieniawa oraz Karolina Bugała, którzy kształtowali swoje umiejętności artystyczne w tej właśnie grupie, co świadczy o jej wartości edukacyjnej oraz wpływie na rozwój młodych talentów.

---

Oceń: I Liceum Ogólnokształcące im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle

---