Adam Puzoń

Wojsko i służby mundurowe

Adam Stanisław Puzoń, urodzony 23 września 1910 roku w Jaśle, to postać, która pozostawiła ślad w historii Polski jako wojskowy oficer.

W trakcie swojej kariery wojskowej, Puzoń był kapitanem w Polskich Siłach Zbrojnych i brał udział w walkach na froncie zachodnim podczas II wojny światowej.

Jego życie zakończyło się 5 lipca 1975 roku w Sanoku, gdzie spoczywa jego pamięć jako członka Wojska Polskiego w międzywojniu.

Życiorys

Adam Puzoń przyszedł na świat 23 września 1910 roku w Jaśle, w rodzinie z tradycjami. Jego ojciec, Julian, z zawodu był urzędnikiem kolejowym, a matka Maria nosiła panieńskie nazwisko Lachcik. W Jaśle spędził swoje wczesne lata, gdzie ukończył szkołę podstawową oraz naukę w Państwowym Gimnazjum im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle. Egzamin dojrzałości zdał w latach 1930-1931.

W następnych latach, Puzoń postanowił kontynuować edukację na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie zdobył dyplom magistra praw w 1938 roku. W okresie 1932-1933 uczęszczał do Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie, a w 1935 roku, uzyskał stopień podporucznika ze starszeństwem.

W trakcie II wojny światowej, brał udział w kampanii wrześniowej 1939 roku. Po klęsce w Polsce, Puzoń schronił się na Węgrzech, a następnie dotarł do Syrii, gdzie wstąpił do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, związując swoje losy z Polskimi Siłami Zbrojnymi od 1940 roku. Podczas kampanii libijskiej prowadził kompanię i walczył w bitwie o Tobruk w 1941 roku.

Później, został przydzielony do 3 Brygady Strzelców Karpackich i wziął udział w kampanii włoskiej jako dowódca 3 kompanii strzelców w składzie 5 batalionu Strzelców Karpackich. Niezapomnianym momentem w jego karierze wojskowej była bitwa o Monte Cassino, w której walczył jako porucznik, a jego relację uwiecznił Melchior Wańkowicz w publikacji pt. Monte Cassino. Puzoń zakończył służbę 5 maja 1945 roku, a dowództwo Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie awansowało go na stopień kapitana.

Po zakończeniu działań wojennych, Adam Puzoń wrócił do Polski w 1947 roku. Pracował w przemyśle naftowym do 1956 roku, kiedy to rozwiązano PGPN w Sanoku. Następnie objął stanowisko kierownika działu planowania i zatrudnienia w Ekspozyturze PKS w Krośnie, a później kierował oddziałem terenowym PKS w Sanoku. Równocześnie rozwijał swoje umiejętności pedagogiczne jako nauczyciel języka angielskiego w II Liceum Ogólnokształcącym im. Marii Skłodowskiej-Curie w Sanoku.

W latach 1952-1953 był członkiem Komisji Oświaty i Kultury w Miejskiej Radzie Narodowej, a od 1960 roku aktywnie uczestniczył w działalności Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, wchodząc w skład oddziału sanockiego ZBoWiD. W 1971 roku został wybrany do zarządu, a dwa lata później na zastępcę członka zarządu oddziału miejskiego.

Jego życie osobiste również obfitowało w ważne wydarzenia. Żoną Adama była Dominika z domu Dębiec, z którą zawarł związek małżeński w 1948 roku. Była ona nauczycielką, w tym również prowadziła tajne nauczanie podczas II wojny światowej. Mieli razem troje dzieci, z którymi mieszkali pod adresem ulicą Ignacego Daszyńskiego 7.

Niestety, Adam Puzoń zmarł na białaczkę 5 lipca 1975 roku w Sanoku. Został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Sanoku 8 lipca 1975 roku, w sąsiedztwie innego żołnierza PSZ na Zachodzie, Jana Kocura. Jego losy zostały uwiecznione w publikacji kpt. Mariana Łozińskiego, zatytułowanej Przechodniu, powiedz Polsce… Wspomnienia z lat 1941–1945, zaprezentowanej w 1985 roku.

Odznaczenia

Adam Puzoń był nie tylko znanym żołnierzem, ale również osobą, która odznaczała się na polu bitwy poprzez swoje heroiczne działania. Jego dorobek odznaczeń jest dowodem na jego odwagę i poświęcenie dla kraju.

  • Krzyż Walecznych – przyznany w 1944 roku za jego niezłomny udział w bitwie pod Monte Cassino,
  • Medal Zwycięstwa i Wolności, przyznany w 1945 roku,
  • Medal Wojska – otrzymał go trzykrotnie, po raz pierwszy w 1947 roku za aktywną rolę w kampanii włoskiej,
  • Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino, przyznany w 1945 roku,
  • Odznaka Grunwaldzka, którą otrzymał w 1959 roku,
  • Medal Wojny 1939–1945 – przyznany przez Wielką Brytanię w 1947 roku za uczestnictwo w kampanii włoskiej,
  • Gwiazda za Wojnę 1939–1945 – nadana przez Wielką Brytanię w 1946 roku w uznaniu za jego wkład w kampanię włoską,
  • Gwiazda Afryki – wydana przez Wspólnotę Brytyjską w 1946 roku po bitwach na afrykańskim froncie, w tym obronie Tobruku,
  • Gwiazda Italii – odznaczenie nadane przez Wielką Brytanię w 1946 roku za udział w kampanii włoskiej.

Każda z tych nagród odzwierciedla nie tylko jego bezsprzeczny heroizm, lecz także niezłomnego ducha w trudnych czasach wojny. Adam Puzoń jest symbolem dla wielu, którzy walczyli o wolność i suwerenność swojego kraju.

Przypisy

  1. Władysław Stachowicz. Samorząd terytorialny miasta Sanoka w latach 1990–2002 w relacjach lokalnej prasy. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 229, 2014.
  2. Władysław Stachowicz. Samorząd terytorialny miasta Sanoka w latach 1990–2002 w relacjach lokalnej prasy. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 11: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1990–2010, s. 140, 141, 2014.
  3. Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 141.
  4. Żołnierze 3 Dywizji Strzelców Karpackich 1942–1945. Kresy-Siberia Foundation. [dostęp 27.06.2020 r.]
  5. Andrzej Brygidyn. Na frontach II wojny światowej (IV). Do Polski przez Monte Cassino. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 30 (230), s. 6, 1–10 listopada 1981.
  6. Andrzej Brygidyn. Wierni przysiędze i żołnierskim honorem (XIX). Z Monte Cassino klucz Do Rzymu (I). „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 2 (509), s. 5, 10 – 20 stycznia 1990.
  7. Witold Szymczyk. Na Monte Cassino. „Nowiny”, s. 1, nr 110 z 18–20 maja 1990.
  8. Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 75.
  9. Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. między 97 a 97 (poz. 84).
  10. Deklaracje ↓, s. 211.
  11. Deklaracje ↓, s. 208, 209, 210.
  12. Deklaracje ↓, s. 202.
  13. Deklaracje ↓, s. 201, 202.
  14. Deklaracje ↓, s. 199.
  15. Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 112.
  16. Deklaracje ↓, s. 198, 201, 202.
  17. Deklaracje ↓, s. 198.
  18. Deklaracje ↓, s. 197, 201, 204.
  19. Deklaracje ↓, s. 197, 204.

Oceń: Adam Puzoń

★★★★★
Średnia ocena:4.63 Liczba ocen:5