Jadwiga Bojanowska


Jadwiga Elżbieta Bojanowska, urodzona jako Kulczycka w dniu 15 października 1905 roku w Jaśle, to postać o niezwykłej historii, która umarła 5 grudnia 2002 roku w Warszawie.

Była to nie tylko utalentowana nauczycielka, ale również heroiczna uczestniczka konspiracji podczas II wojny światowej, zwłaszcza w Płońsku. Jej życie naznaczone było dramatycznymi wydarzeniami, w tym cierpieniem w niemieckich obozach koncentracyjnych Auschwitz-Birkenau oraz Ravensbrück, gdzie doświadczyła niewyobrażalnych trudności.

Życiorys

W 1928 roku w Krakowie Jadwiga Bojanowska zakończyła Państwowy Kurs Nauczycielski, który został zorganizowany przez Henryka Rowida. Równocześnie udało jej się także ukończyć szkołę śpiewu. Tuż po tym zaczęła pracę jako nauczycielka w szkole powszechnej w Nowym Mieście, ulokowanym w powiecie płońskim. W 1932 roku przeniosła się do Płońska, gdzie objęła stanowisko nauczycielki w Publicznej Szkole Powszechnej im. Bolesława Chrobrego, w której z pasją zainicjowała i prowadziła działalność drużyny harcerskiej.

W obliczu trudnych czasów II wojny światowej, od października 1939 roku, w Płońsku zajmowała się tajnym nauczaniem oraz aktywnie uczestniczyła w ruchu oporu, będąc członkinią Polskiej Organizacji Zbrojnej, a później Armii Krajowej. W 1940 roku, niestety, została aresztowana przez Gestapo i, razem z dzieckiem, trafiła do płońskiego więzienia. Jednak już wkrótce, po jakimś czasie, uzyskała wolność. Jej problemy z gestapo powróciły 9 marca 1943 roku, kiedy to została ponownie aresztowana. Po aresztowaniu przeszła przez szereg brutalnych przesłuchań i tortur w takich miejscach jak Nowy Dwór, Pułtusk, Warszawa, Kraków czy Działdowo. Ostatecznie trafiła do obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau.

W Auschwitz-Birkenau, gdzie przydzielono jej numer obozowy 50200, była przetrzymywana od 20 lipca 1943 roku aż do dramatycznej ewakuacji obozu w trakcie tzw. „marszu śmierci” 17 stycznia 1945 roku, prowadzącego do Wodzisławia. Jej los nie zakończył się jednak w tym miejscu, ponieważ pozostała w obozie w Ravensbrück do 3 maja 1945 roku.

Po powrocie z obozu, zamieszkała z bliskimi w Płocku, gdzie rozpoczęła nowy rozdział jako nauczycielka w szkole powszechnej nr 7. W 1953 roku, po uzyskaniu dyplomu Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie, podjęła pracę w Liceum Pedagogicznym w Płocku, gdzie prowadziła zajęcia z entuzjazmem. Jej aktywność społeczna oraz religijna przyciągały uwagę Służby Bezpieczeństwa, co miało wpływ na jej życie.

Po przejściu na emeryturę w 1967 roku, mimo zakończenia formalnej kariery, nadal angażowała się w działalność w szkołach zawodowych w Płocku. Dodatkowo była aktywna w m.in. płockim oddziale Związku Nauczycielstwa Polskiego, a także w Polskim Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych. Jej zasługi i poświęcenie zostały docenione, a po śmierci została pochowana na Cmentarzu Miejskim w Płocku.

Rodzina

Jadwiga Bojanowska była córką Antoniego Kulczyckiego, który żył w latach 1867–1942, oraz Anny Wawszczak, urodzonej w 1877 roku, a zmarłej w 1966 roku. W jej rodzinie znajdowało się wielu współbraci i sióstr, miała bowiem trzech braci i pięć sióstr.

17 sierpnia 1930 roku w Płońsku odbył się jej ślub z Stanisławem Bojanowskim. Z tego małżeństwa przyszło na świat dwoje dzieci: Barbara, urodzona w 1934 roku, która wybrała karierę lekarza medycyny oraz Janusz, rocznik 1937, który został lekarzem weterynarii i żył do 2016 roku.

Odznaczenia

Jadwiga Bojanowska, za swoją niezłomną współpracę w dążeniu do wolności Polski, a także za doświadczenia związane z pobytem w Auschwitz-Birkenau, otrzymała szereg prestiżowych odznaczeń. Wśród nich wyróżniają się między innymi:

  • Krzyż Oświęcimski,
  • Medal Zwycięstwa i Wolności 1945,
  • Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego,
  • Odznaka Grunwaldzka,
  • Medal Komisji Edukacji Narodowej,
  • Złota Odznaka ZNP,
  • Medal 40-lecia Polski Ludowej.

Przypisy

  1. Janusz Bojanowski, Warszawa, 18.10.2016 r. [dostęp 19.12.2016 r.]
  2. a b Pracownia Dokumentacji Dziejów Miasta Płońsk - Mieszkańcy Płońska i ziemi płońskiej [online], pddmp.pl [dostęp 16.12.2016 r.]
  3. MaciekM. Szymański, Płońszczak - Gazeta lokalna - Płońsk, Raciąż, Baboszewo, Czerwińsk, Dzierzążnia, Joniec, Naruszewo - 22 września - jubileuszowy zjazd w płońskim ogólniaku [online], www.plonszczak.pl [dostęp 16.12.2016 r.]
  4. Inwentarz archiwalny [online], inwentarz.ipn.gov.pl [dostęp 16.12.2016 r.]
  5. EwaE. Wiśniewska, Dzieje Liceum Pedagogicznego w Płocku (1945-1969), „Notatki Płockie”, 3/176, 1998 r.
  6. JacekJ. Pawłowicz, Płockie milenium. Uroczystości milenijne w diecezji płockiej w tajnych dokumentach Służby Bezpieczeństwa, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2006 r.
  7. AndrzejA. Milke, Działalność Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych w Płocku w latach 1946-1949, „Notatki Płockie”, 1989 r.
  8. TomaszT. Hardejewski, StanisławS. Jeziorski, HenrykH. Kotański, Walka i martyrologia nauczycielstwa na Mazowszu, Kurpiach i Podlasiu w latach okupacji hitlerowskiej, Warszawa 1987 r.

Oceń: Jadwiga Bojanowska

Średnia ocena:4.89 Liczba ocen:16