Bartłomiej z Jasła

Nauka i edukacja

Bartłomiej z Jasła, urodzony około 1360 roku w Jaśle, jest jednym z kluczowych przedstawicieli średniowiecznej myśli filozoficznej i teologicznej w Polsce. Zmarł w 1407 roku w Krakowie, pozostawiając po sobie znaczący dorobek akademicki. Jako profesor uniwersytetów w Pradze i Krakowie, odegrał kluczową rolę w kształtowaniu intelektualnego życia swojego czasu.

Bartłomiej z Jasła był również reformator Akademii Krakowskiej, gdzie prowadził wykłady z zakresu sztuk wyzwolonych i teologii. Jego nauczanie wpłynęło na wielu uczniów, w tym m.in. arcybiskupa gnieźnieńskiego Mikołaja z Kurowa oraz Macieja Raciąża. Wśród jego studentów znajdował się również kanonik gnieźnieński Blizbor, jak również bliżej nieokreśleni uczniowie, Jan i Mikołaj z Lelowa, któremu w 1399 roku w Pradze przyznał bakalaureat.

Postać Bartłomieja z Jasła łączyła w sobie aspekty naukowe i pedagogiczne, wpływając na rozwój intelektualny swoich czasów oraz kształtując młode pokolenia duchowieństwa i intelektualistów.

Życiorys

Bartłomiej z Jasła pochodził z rodziny miejskiej i był wychowankiem lokalnej szkoły parafialnej. W 1382 roku zdobył tytuł bakałarza, a już w następnym, 1384 roku, uzyskał tytuł magistra sztuk na uniwersytecie praskim. Od 1385 roku, pełniąc obowiązki profesora na wydziale artium, podjął równocześnie studia z zakresu prawa, chociaż nie osiągnął w tej dziedzinie żadnych formalnych stopni.

Około 1390 roku powrócił do Polski, gdzie angażował się w prace związane z odbudowaniem Akademii Krakowskiej. Wydaje się, że 4 grudnia 1390 roku wygłosił kazanie podczas pierwszej mszy związanej z reaktywacją tego uniwersytetu.

Od stycznia 1394 roku Bartłomiej piastował urząd rektora kolegiaty w Sandomierzu. W gronie jego uczniów był m.in. Łukasz Jarosławczyk z Wielkiego Koźmina, który później został profesorem teologii na Uniwersytecie Krakowskim. W 1399 roku wyjechał ponownie do Pragi, tym razem na studia teologiczne, a do Krakowa powrócił w 1400 lub 1401 roku, już z tytułem baccalarius sacrae paginae. Kontynuował studia teologiczne w Krakowie, pod opieką Jana Isnera. Bartłomiej był także częścią komisji, którą kierował Stanisław ze Skarbimierza, odpowiedzialnej za przygotowanie uniwersyteckich statutów.

Jego dorobek naukowy, obecnie rozproszony w różnych rękopisach, można odnaleźć w Bibliotece Jagiellońskiej. Zawiera on mowy promocyjne, wykłady wstępne na wydziale artium, kazania, mowy uniwersyteckie, traktaty, w tym o ignorancji, oraz liczne orzeczenia teologiczne. W skład dorobku wchodzą także m.in. pieśni łacińskie oraz komentarze do Sentencji Piotra Lombarda w postaci glos.

Wśród kolęd, które do niego się przypisuje, znajdują się utwory takie jak „Buccinemus in hac die”, które mają akrostych „Bartholomeus de Jassel”, a także „Ab eterno preconceptam”, „Mirans stupet en natura” oraz „Gaude mundi incola”. W Jaśle, w obrębie placu noszącego jego imię, została wmurowana tablica pamiątkowa z okazji 600-lecia miasta, w ramach obchodów, które miały miejsce w 1965 roku. Plac ten zlokalizowany jest na Osiedlu Śródmieście, i zwyczajowo nazywany jest „zielonym rynkiem”. W czasie II wojny światowej znajdowała się tutaj część żydowskiego getta.

Oceń: Bartłomiej z Jasła

★★★★★
Średnia ocena:4.82 Liczba ocen:5